Traditionele cultuur

Zo, nu het dan eindelijk bijna voorjaarsvakantie is, heb ik genoeg tijd om weer eens een hoop verhalen neer te pennen om jullie te vermaken en van mijn leven hier in Japan op de hoogte te brengen. Zoals een paar posts geleden beloofd, begin ik met de lessen over traditionele Japanse cultuur die ik dit semester heb gevolgd.

            Naast de gewone taalcolleges die ik dit semester heb gevolgd in Nagasaki, hebben we vier lessen gehad die vier verschillende elementen uit traditionele Japanse cultuur aan ons hebben geïntroduceerd. In Japan wordt cultuur niet gezien als het geheel van gebruiken en gewoontes van één volk, maar eerder zien ze verschillende karakteristieke dingen van een bepaalde cultuur als culturen op zich. In Japan zijn geisha’s, kimono’s, sushi en karate dus geen onderdeel van de Japanse cultuur, maar zijn dit verschillende culturen binnen Japan. Voor Nederland geldt dus dat we de cultuur van de windmolen, de cultuur van de kaas, de cultuur van de klompen en de cultuur van de tulpen hebben.

            Onze lessen ging over de kimono (of in ons geval eigenlijk de yukata, een zomerkimono, en de hakata, de mannenversie hiervan), waaierdansen, de theeceremonie en bloemschikken. Van iedere les heb ik foto’s gemaakt, die o.a. ook op Facebook te vinden zijn. Enkele andere foto’s daarvan staan hieronder :)

De les over kimono’s was eigenlijk meer een les over kimono’s dragen, waarbij het voor de meisjes vooral belangrijk was hoe je de yukata sluit (links over rechts, of rechts over links maakt in Japan nogal een verschil; normaal/feestelijk vs. een begrafenis) en hoe je de obi, de brede riem aan de buitenkant, dichtknoopt. Voor vrouwen is het vooral lastig om de lengte van de verschillende uiteindes van de obi goed te krijgen en alle verschillende manier van knopen uit elkaar te houden. Een hakata dichtknopen is nog veel ingewikkelder. Er zijn veel losse touwtjes die uiteindelijk de broek om het jasje sluiten, en die dienen allemaal op een bepaalde manier geknoopt te worden. Lei en Thijs hadden een beetje pech, want er waren maar twee hakata’s, dus die moesten later nog eens aangekleed worden.

            Hoewel ik het zelf leuk vond om eens een yukata te dragen en geleerd te krijgen hoe je een obi nou eigenlijk behoort te knopen, had ik het leuker gevonden als we meer over kimono patronen etc. hadden geleerd. Bovendien blijft het ook nog altijd een raar gezicht om een hoopje buitenlanders in traditionele Japanse kledij te zien. Het had vast al meer geholpen als de kimono’s en hakata’s niet geschoeid waren op een bepaald lichaamstype, maar ja. Het was al met al een erg leuke les, en we konden via de docent ook nog meedoen met de Coming of Age-ceremonie die in januari gehouden werd.

Het waaierdansen was ook erg leuk, al vond ik het zelf bij lange na niet de leukste les. We hadden slechts iets meer dan een uurtje, waarin we van twee verschillende dansen een paar kleine stukjes moesten leren. Ik dacht dat het leren van een dans bij yosakoi erg snel ging; dat was bijna niks vergeleken met de snelheid waarop we deze dansen moesten leren. Eén van de dansen was een traditionele waaierdans die door heel Japan wordt gedaan, de andere dans was een dans die specifiek voor Nagsaki was en ook bij een bepaal festival van de stad hoort, als ik me niet vergis.

            Tijdens deze les kregen we een mooi staaltje werk te zien van hoe elegant Japanners echt kunnen zijn. Bij ons Nederlanders was het verschil in elegantie tussen de meiden en de jongens ook duidelijk zichtbaar, iets waar ik achteraf bij het zien van de foto’s wel om moest lachen. Zo gestileerd en gecontroleerd bewegen is niet iets wat speciaal is weggelegd voor Nederlandse mannen. Nou konden de meiden het ook allemaal lang niet zo elegant als de docente en haar dochter, maar met een beetje oefening zouden we in ieder geval tot een zekere benadering kunnen komen. De waaiers die we tijdens de les gebruikten mochten we mee naar huis nemen, dus ik heb nu een hele mooie waaier (waarvan het gerucht gaat dat dit het enige ding is dat de Japanners daadwerkelijk zelf hebben uitgevonden; de rest hebben ze enkel verbeterd) liggen bij mij thuis. Helaas moeten de muren intact blijven, dus ik kan hem niet mooi ophangen in mijn kamer hier.

De derde les was de theeceremonie, en voor mij het interessants. Ik vond de theeceremonie in Nederland ook al erg leuk en ben vlak voordat ik naar Nagasaki vertrok nog samen met Nadia naar een theeceremonie in het Sieboldhuis geweest. Deze theeceremonie was een hele simpele versie van de temae, oftewel de daadwerkelijke ceremonie, en werd uitgevoerd door een leerlinge van onze docente. Ik zat helaas een beetje achterin, waardoor veel van de bewegingen van de ceremonie door de uitvoerster buiten mijn zicht vielen.  Tijdens deze les kregen we ook uitleg over de spullen die gebruikt worden tijdens een ceremonie en de ruimte waarin zo’n ceremonie gehouden wordt. De daadwerkelijke uitvoeringen van het thee zetten en aan de gasten geven verschilt per school en verschilt ook in lengte e.d. al naargelang de belangrijkheid van de gasten en de gelegenheid.

            Omdat ik weinig van de bewegingen kon zien toen de ceremonie eenmaal in gang was gezet, bleef er voor mij weinig over dan na te denken over ceremonies die ik al eerder had gezien en me verheugen op de bittere, groene matcha thee die mij te wachten stond. Veel mensen vinden de thee die bij een theeceremonie gezet wordt veel te bitter, maar ik vind die thee echt heerlijk. Niet voor een hele kop thee, maar voor zo af en toe een paar slokjes; heerlijk. Misschien moet ik maar wat poeder en een theekwast zien te vinden, dan kan ik het thuis ook maken. We mochten namelijk zelf ook nog één kopje thee kloppen voor iemand anders van de Nederlanders en op mijn kopje bleef redelijk mooi schuim staan al zeg ik het zelf (de truc is de thee zo te kloppen dat er een beetje schuim blijft hangen in het midden van de theekwast; dan is de thee goed geklopt).

            Na deze les kreeg ik ook een idee voor mijn bachelor scriptie in Leiden, iets betreffende de theeceremonie. Toen ik net in Nagasaki was heb ik een mooi fictie boek gelezen over de theeceremonie en hoe de familie die dit onderwees beïnvloed werd door de veranderingen aan het einde van de Edo periode en het begin van de Meiji periode. Ik heb nog niet uitgezocht of dit daadwerkelijk als een scriptie onderwerp kan dienen, maar gelukkig heb ik nog even om hierover na te denken en dit te onderzoeken.

De allerlaatste les traditionele cultuur was bloemschikken; de les waar ik het minste naar uitkeek. Niet alleen hebben de groene genen uit mijn familie geen grond gevonden bij mij, maar ik heb ook nog eens hooikoorts. Geen geschikte combinatie voor bloemschikken, toch?

Vervolgens kregen we ook nog eens les over de soberste versie van bloemschikken, het deed mij denken aan de wat uitgebreidere bloemstukken die bijv. tijdens een theeceremonie worden gebruikt.

            Ik werkte die les samen met Rens en omdat wij een lage vaas hadden konden wij niet precies de instructies van de docent volgen. Gelukkig hadden wij welk mooiere bloemen dan Jeroen en Lei; zij moesten werken met een grote bos chrysanten. Hoewel de bloemen zelf heel mooi zijn, zijn de bladeren van de plant echt heel lelijk, maar als de bloemen nog half in de knop zijn, kun je maar weinig.

Rens vond de les ook allemaal niet zo boeiend, dus uiteindelijk heb ik het grote stuk vooral in mijn eentje gemaakt. Door er artistiek naar te kijken kon ik er nog wel wat leuks in vinden, maar als ik steeds bloemstukken zou moeten maken met de juiste ethiek van het bloemschikken in mijn achterhoofd zou de lol er gauw van af gaan voor mij denk ik. Gelukkig heb ik een redelijk stuk gemaakt, dat ook nog enigszins de goedkeuring van de docent kon wegdragen en niet net zoals dat van Martha en Thijs helemaal omgegooid werd (“Ja, dat is wel goed. Maar is het zo niet beter?” *verandert het complete stuk*).

Deze laatste les mag misschien niet zo interessant geweest zijn, maar al met al waren de lessen allemaal wel leuk om te volgen. Bovendien hebben wij nu als buitenlanders een aantal dingen van de Japanse cultuur mogen ervaren die veel gewone Japanners zelf nog nooit gedaan hadden. Go, mijn mentor, heeft zelf nog nooit een theeceremonie meegemaakt of aan bloemschikken gedaan, terwijl dit eigenlijk typisch Japanse dingen zijn om te doen. Wat dat betreft ben ik dus wel weer blij dat ik deze lessen heb kunnen volgen.

Zo, deze post is wel weer even lang genoeg geworden. Hopelijk kan ik bij de volgende post ook nog wat dingen kwijt over mijn dagelijkse leven hier, al is dat inmiddels wat saai misschien omdat het een redelijk ritme heeft gevonden en de ene week dus regelmatig op de voorgaande lijkt.

            In ieder geval kan ik hier nog even kwijt dat ik jullie mis en dat ik, ondanks dat ik het enorm naar mijn zin heb in het Verre Oosten, er naar uitkijk om jullie weer te zien in Nederland! Maar eerst, vakantie! 8D

Liefs,

Aranka